Türkiye’de yaşayan sürüngenler nelerdir?
43 yıllık çalışmanın ürünü olan, 165 sayfalık kitapta her türün kendi sayfası var ve bu türler kurbağalar, kaplumbağalar, yılanlar, kertenkeleler gibi başlıklar altında toplanmış. Bazı özel türlere birden fazla sayfa ayrılmış. Bunlar arasında eti lezzetli olduğu için ‘çorba kaplumbağası’ denilen 1 metre 40 santimlik deniz kaplumbağası Chelonia Mydas gibi çok özel türler var. Kafkas Semenderi’nden Uludağ Kurbağası’na, Trakya Tosbağası’ndan Fırat Kaplumbağası’na, Toros Yılanı’na, Mardin Keleri ve İstanbul Kertenkelesi’ne kadar 123 farklı tür.
Kitaptan örnekler
çöl Kobrası
Zehiri, acı ile öldürüyor. şanlıurfa’da görülen bu yılanın zehiri sinir sistemini tahrip ederek büyük acı ile ölüme neden oluyor. Avlarını canlı canlı yutuyor. Boyu 120 santim ve rengi siyaha yakın koyu kahve. Latince adı Walterinnesia Aegyptia. (sayfa 159)
İstanbul Kertenkelesi
İstanbul’un içi, Adalar ve Adapazarı yönünde yayılış gösteriyor. Boyu 24 santim civarında. şehir içinde, bahçe ve mezarlıklarda yaşıyor. İstanbul’a gemiyle geldiği düşünülüyor. Böcek yiyor. Latince adı Podarcis Sicula. (sayfa 110)
Deri Kabuklu Kaplumbağa
3 metre boy ve yarım ton ağırlığıyla dünya şampiyonu. Akdeniz’de çok nadir görülüyor, bir tanesi 1998’de Türk balıkçılarının ağlarına takılmıştı. Boyundan korkmayın, deniz anasıyla besleniyor. Latince adı Dermochelys Coriacea. (sayfa 56)
Uludağ Kurbağası
Dağ havası seviyor.Küçük derelerle bunların kenar bölgelerine bayılan bu kurbağaya kuzey, güney ve batı Anadolu’nun yüksek yerlerinde rastlayabilirsiniz. Ama 1000 metreden aşağı bölgelere asla inmez. Erkeklerin iç ses kesesi var. Latince adı Rana Macrocnemis. (sayfa 27)
Dev Kertenkele
Sadece Silopi’de değil, şanlıurfa başta olmak üzere bütün Türkiye-Suriye sınırında yayılış gösteriyor. Bir metreyi aşan boyuyla ülkenin en semiz sürüngeni. çukur kazabiliyor, suda yüzüyor, ağaca tırmanıyor. İnsan etiyle işi yok; diğer kertenkeleler, yılan, kuş ve kendi yavrularıyla besleniyor. Bu türe \’Canavar\’ adı takılmış. Latince adı Varanus Griseus. (sayfa 118)
Kafkas Semenderi
Patlak gözlü bu semender, Gümüşhane, Artvin, Giresun, Rize ve Trabzon’da dere kenarlarında yaşıyor. Kimi bölgelerde canlı doğruyor, kimi yerlerde yumurta bırakıyor. Solucan ve böcek seviyor. Hareketleri çok seri. Latince ismi ise Mertensiella Caucasica. (sayfa 8)
İnce Yılan
ülkenin en hızlı yılanı 140 santimlik boyuyla ağaçlara tırmanabiliyor. Türkiye’nin en hızlı ve en çabuk ısıran yılanı. Hızla giderken gövdesinin 30 santimlik bölümü yukarı kalktığı için ‘ok yılanı’ da denir. Karadeniz hariç, bütün Türkiye’de görülebilir. Latince adı Coluber Najadum. (sayfa 122)
Yılana Kendi İsmi Verildi
Kitabın yazarı Prof. Dr. İnan Baran 65 yaşında. Sürüngenleri incelemek ve fotoğraflamak için 1962’den beri Türkiye’nin dört bir yanını dolaşıyor. Bir yılan türüne de kendi adı (vipera barani) verildi. Türkiye’nin Amerika Kıtası kadar çok türe evsahipliği yaptığını söylüyor. Baran, şu anda ejderha incelemesi için Silopi’de. ‘Bu işten 5 kuruş kazancım yok, kitabın yayın haklarını küçük bir telif karşılığı TüBİTAK’a devrettim’ diyor. Kitabını da Türkiye’de modern herpetolojinin kurucusu ve hocası Murat Başoğlu’nun hatırasına ithaf etmiş.
