Okul Öncesi Çocuk Beslenmesi
1-5 yaşı kapsayan döneme “oyun çocuğu” dönemi denmektedir. 1 yaş ile çocuklar bağımsızlık kazanarak ailede bir birey olmaya başlar. Beslenme alışkanlıkları filizlenir. Bu ilk yıllarda son derece etkilenimcilerdir. Etraflarındaki herkesi gözler, onların davranışlarını taklit ederler. Beslenmelerinde bu gözlem ve taklitler etkili olur.
Okul Öncesi Çocuklarının Beslenme Özellikleri Nelerdir?
Okul öncesi dönem, çocuğun besine karşı pozitif davranışlar geliştirmesi ve olumlu alışkanlıklar edinmesi için önemli bir zaman dilimidir. Çocuklar için sağlıklı beslenme; şişmanlık, kalp hastalıkları, kanser ve diğer kronik hastalıkların risklerini azaltmada yardımcı olur.
Çocuklar özel besinlerden ziyade kalsiyum, protein, A vitamini ve demir gibi besin öğelerine ihtiyaç duyarlar. Değişik besinleri uygun miktarlarda tüketmek, gelişmek için ihtiyaç duydukları besinleri almanın temeli oluşturmaktadır.
Her dönemde aynı büyüme hızını göstermezler. Büyüme hızına ve kişisel ayrıcalıklarına göre iştahları azalıp artabilir. İştahları 15-18.aylarda en düşük düzeylerdedir. İlerleyen aylarda dalgalamalar gösterebilmektedir.
Oyun çağı çocuklarının büyüme hızı bebeklere oranla daha düşük olmasına karşın, oyun aktiviteleri ve büyümenin diğer aşamalarında gereken yakıtı sağlamak için yeterli enerjiyi almalılardır.
Ana öğünlerin içeriği ve çeşidi yanında bu yaş grubundaki çocuklarda ara öğün tüketimi de önemlidir. Oyun çağı ve okul öncesi dönemdeki çocuklar ara öğünleri(atıştırmaları) severler. Mideleri küçüktür. Ana öğünlerde beslenme ihtiyaçlarını karşılayamayan bu yaş grubu için atıştırılan ara öğünler, alınan enerji ve besin öğelerini tamamlarlar. Eğer bu atıştırmalar yüksek kalorili yiyecekler oluyorsa o zaman dikkatli olunmalıdır. Ara öğünler tam bir öğün yerini almamalı, ana öğünleri tamamlayıcı nitelikte olmalıdır. Ara öğünler yemek saatine yakın değil yemekle arasında en az 2 saat olmasına özen gösterilmelidir. Ara öğünler; çekici hale getirilmeli, renk veya koku olarak ve ana yemekte yetersiz kaldığını düşündüğünüz besin gruplarını içermelidir.
1-5 YAŞ İÇİN GEREKLİ GÜNLÜK BESİN TÜKETİM MİKTARLARI
Besin Grupları
Süt-Yoğurt 500 ml (2-2,5 su bardağı)
Peynir 1 kibrit kutusu
Et, peynir, balık 2 porsiyon
Yumurta, kuru baklagiller 1 porsiyon
Taze sebze ve meyveler 2-3 porsiyon
Tahıllar 100-150 gr
Yağ 15-20 gr (yemeklere giren yağlar ile birlikte)
Şeker 25-30 gr
* 5 yaşa kadar günlük 1 fındık büyüklüğünde tereyağı zeka gelişimi için tüketilmelidir.
OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARININ BESLENMELERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
Çocuklara tüketebileceğini düşündüğünüzden daha az miktarda besin verin. Okul öncesi çağdaki çocukların porsiyonları yetişkinlerin ¼ ile 1/3’ü kadar olmalıdır. Fazlasını onların istemesini bekleyin.
Çocuklarınız doyduğunu söylediğinde ona uyun. Çocuklar yalnızca açlıklarını giderecek kadar yemek yemeğe ihtiyaç duyarlar.
Çocuklara tabaklarını tamamen temizlemesi için baskı yapmayın. Bu çocuğunuzun besinlerden uzaklaşmasına ve ileriki yıllarda beslenme bozuklukları oluşmasına neden olabilir.
Aktivite çocuğun iştahını arttıran bir faktör olduğu için aktivite zamanlarını yemek öğünlerine göre ayarlayın.
Çocuklarınızla birlikte bütün besin gruplarını içeren öğünler tüketin. Çünkü çocuklarınız sizi izleyerek öğreneceklerdir.
Yemek yerken oturmaya teşvik edin.
Çocuklarınızı yemekle değil ilgi ve sevgiyle ödüllendirin.
Çocuklarınıza tıpkı büyük insanlar gibi yemek seçme şansı verin.
Yasaklanmış besin kavramından vazgeçin. Bu çocuğunuzun o besini daha çok arzu etmesine neden olacaktır.
Birbirinden farklı ve yararlı besinleri vererek tüketmeleri için teşvik edin. Bunların birçoğunu sevmeyi öğrenecek ve onlardan yararlanacaklardır.
Farklı renk ve yapıda besinler sunun. Yemeğin; kokusu, lezzeti, görünümü yeme isteklerini etkiler. Parlak sebzeler ve meyveler iştahlarını kabartır. Özellikle çekiciliği olan besinleri severler.
Çocuklarınıza kendi kendine servis yapmaya teşvik edin.
Yemeği televizyon seyretme saati olarak değil, yemek zamanı odaklı haline getirin.
Tatlıları ana yemek yapmaktan ve ödül olarak sunmaktan kaçının
Yemek yerken onlara zaman konusunda baskı yapmayın.
Çocuklar bu dönemde oyun oynamayı çok sevdiği için yemek yeme sürecini de eğlenceli hale getirin. Yemek yerken günlük olan olaylardan, arkadaşlarınızla yaptıklarınızdan bahsedin ve onlarla paylaşın.
Çocuklarınızı mutfak işlerine dahil edin. Kendi hazırladıkları besinleri yemek daha zevkli olacaktır.
Her şeyden önce gevşeyin ve dikkatinizi çocuğunuzun yemeğine değil onun yeme davranışlarında olan pozitif gelişmelere odaklayın.
