Meslek Etik Kuralları ve ilkeleri Nelerdir?
Meslekî Ahlak Kurallarının amacı, kapsamına giren personelin ve birimlerin performansı, hareket ve davranışları ile ilgili merkezi ve birime özgü standartları belirlemektir. Bu kurallar görevlerini yerine getirirken iç denetim biriminin bütün mensuplarından beklenen davranış standardını açıklığa kavuşturmayı hedeflemektedir. Bu Kurallar, denetim standartlarına uyması gereken bütün personeli ve birimleri kapsamaktadır.
Kamu kesimindeki denetçiler için Mesleki Ahlak Kurallarının kabul edilmesi ve uygulanması, denetçilere ve yaptıkları işlere inanç ve güven duyulmasını sağlar.
Dünyada Etik / Meslek Ahlak Kuralları
INTOSAI Meslek Ahlak Kuralları
INTOSAI Meslek Ahlak Kuralları, var olan ve birbirinden farklılıklar taşıyabilen mesleki ahlak kavramlarını ortak bir noktada buluşturmak ve mesleki ahlaka ilişkin temel önermeleri belirlemek amacıyla oluşturulmuştur. Bu ortak anlama sahip kavramların ve temel niteliğindeki önermelerin ışığında, üye ülkelerin Yüksek denetim kurumları kendi meslek ahlak kurallarını geliştirecektir. INTOSAI Meslek Ahlak Kuralları beş bölümden oluşmaktadır:
İlk olarak giriş bölümünde kamu kesimi denetçileri için meslek ahlak kuralları oluşturmanın gerekçelerine değinilmektedir.
İkinci bölümünde “Dürüstlük” kavramı üzerinde durulmaktadır.
Üçüncü bölümünde “Bağımsızlık”, “Nesnel Davranış” ve “Tarafsızlık” ilkeleri açıklanmakta ve bu ilkeler şekillendirilmektedir. “Siyasi Tarafsızlık” ve “Çıkar Çatışmasından Kaçınılması” bu bölümde ele alınan diğer kavramlardır.
Dört ve Beşinci bölümlerde ise “Meslek Sırlarının Saklanması” ve “Yeterlilik” ilkelerinden söz edilmektedir.
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsünün (IIA) Etik Kuralları
IIA’in etik kuralları belirleme amacı, iç denetim mesleğinde ahlaki kültürü oluşturmak ve yaygınlaştırmaktır. Etik kurallar dört temel prensipten beslenir. Bunlar: Dürüstlük, Tarafsızlık, Meslekî Ehliyet ve Sır Saklamadır. Bu dört ana prensip içerisinde 11 davranış kuralı belirlenmiştir. Bunlar:
Üyeler ve CIA’lar (Certified Internal Auditor) görevlerini ve sorumluluklarını yerine getirirken dürüst, objektif ve gayretli olacaktır.
Üyeler ve CIA’lar kurumlarının meseleleri ile ilgili tüm konularda veya hizmet sundukları kişilere bağlılık gösterecektir. Fakat üyeler ve CIA’lar bilerek herhangi bir uygunsuz veya yasal olmayan bir faaliyetin tarafı olmayacaktır.
Kurumlarına veya iç denetim mesleğine yakışmayan faaliyetlere bilerek katılamazlar.
Kurumun çıkarı ile çatışan veya görev ve sorumluluklarını objektif olarak yerine getirmelerini engelleyici faaliyetlere girmekten kaçınırlar.
Mesleki kararlarına zarar verecek veya zarar verebileceği tahmin edilen, çalışanlardan, müşterilerden, satıcılardan ve kurumsal iş ilişkisinde bulunduklarından değerli herhangi bir şeyi/hediyeyi kabul edemezler.
Sadece mesleki yeterlilikleri ile tamamlamayı bekledikleri hizmetleri yüklenirler.
“İç Denetim Uygulama Standartları” ile uyum sağlanması için uygun yöntemleri kullanırlar.
Görevleri sırasında elde ettikleri bilgileri kullanırken sağduyulu olurlar. Gizli bilgileri, kişisel kazançları için kullanamayacakları gibi, yasalara aykırı veya kurum menfaatine zarar verecek şekilde kullanamazlar.
İşlerin sonuçlarını raporlarken, bildikleri tüm belgelere dayalı olarak gerçekleri ortaya koyarlar. Eğer bu gerçekler ortaya konmazsa, incelemede bulunan faaliyet raporları çarpıtılabilir veya yasal olmayan uygulamalar gizlenebilir.
Uzmanlıklarında iyileşme ve hizmetlerin kalite ve etkinliği için sürekli olarak gayret gösterirler.
Mesleki uygulamalarda “enstitü” tarafından bildirilen yeterlilik, ahlaklılık ve itibar yüksek standartlarını koruma yükümlülüğünün bilincinde olurlar. Üyeler, “kararnamelere” uyar ve enstitünün hedeflerini desteklerler.
Kanada İç Denetçiler Enstitüsü EtikKuralları
Kanada İç Denetçiler Enstitüsü Etik Kuralları dört bölümden oluşmaktadır: “Giriş”, “Uygulama ve Yaptırım”, “İlkeler” ve ”Davranış Kuralları”
Temel, ilkeler olarak “Nesnellik”, “Dürüstlük”, “Sır Saklama” ve “Yetkinlik” kavramlarına işaret edilmiş ve davranış kuralları bu kavramlar altında oluşturulmuştur.
İngiltere Merkezi İdarelerinde İç Denetçilere Yönelik Meslek Ahlak Kuralları
Riayet edilmesi gereken dört ana prensip bulunmaktadır.
Dürüstlük
Tarafsızlık
Meslekî Ehliyet
Sır Saklama
Dürüstlük
İç denetim ekibinin bütün mensupları çalışmalarının her cephesinde dürüstlük sergilemelidirler. Meslektaşları ile kurdukları ilişkiler ve kurum dışındaki temasları samimi ve hakkaniyetli olmalıdır. Bu husus iç denetim ekibi tarafından yürütülen bütün faaliyetlerde itimada dayalı bir güven ortamı yaratır.
Tarafsızlık
Tarafsızlık; kişisel çıkarlardan veya başkalarının görüşlerinden gereğinden fazla etkilenmeden incelenmekte olan faaliyet veya süreçle bağlantılı bütün hususları dikkate alan zihinsel bir durumdur. İç denetim ekibinin mensupları görüşlerini, değerlendirmelerini ve tavsiyelerini sunarken gereken mesleki tarafsızlığı göstermelidirler.
Mesleki Ehliyet
İç denetim ekibinin mensupları görevlerinin icrası sırasında ihtiyaç duyulan bilgilerden, becerilerden ve deneyimlerden yararlanmalıdırlar. Çalışmalarını Kamu İç Denetim Standartlarında belirlenen Standartlara göre yürütmelidirler. Denetim ekibinin mensupları çalışmayı ehliyetle yürütecek gerekli tavsiyeleri ve desteği almadıkça üstlenmeye ehil olmadıkları çalışmayı kabul etmemeli ya da yürütmemelidirler.
Sır Saklama
İç denetim ekibinin mensupları görevlerini yaparken elde ettikleri bilgileri koruma altına almalıdırlar. Yasal ve mesleki bir gereklilik bulunmadıkça, herhangi bir bilginin izinsiz ifşa edilmesi söz konusu olmamalıdır.
Denetim görevleri sırasında edinilen mahrem bilgiler kişisel yarar sağlamak amacıylakullanılmamalıdır.
